De naoorlogse avonturiers

De geografische zuidpool is ontdekt. Wetenschappers ontsloten de rest van het Antarctische continent. Maar het tijdperk van de avonturiers is nog niet over. Antarctica blijft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op hen uitoefenen. Een overzicht van de belangrijkste expedities:

Ernest Shackleton was in 1914 van plan om het ganse continent over te steken. Wegens omstandigheden lukte dit niet. Het zal tot 1958 duren vooraleer daarin iemand toch slaagt: Vivian Fuchs. Op zijn initiatief organiseren Groot-Brittannië, Nieuw-Zeeland, Australië en Zuid-Afrika ter gelegenheid van het Internationaal Geofysisch Jaar de Commonwealth Trans-Antarctic Expedition. De expeditie heeft ook een wetenschappelijk doel: de dikte van de ijskap en de aard van het rotsoppervlakte eronder onderzoeken.

Vivian Fuchs vertrekt met zijn team vanaf de Weddellzee. Hij maakt gebruik van motorvoertuigen en wordt vanuit de lucht bevoorraad. Ondertussen maakt een tweede team, onder leiding van de Nieuw-Zeelander Edmund Hillary, de trip in omgekeerde volgorde. Hillary vertrekt vanuit de Rosszee en moet tot aan de geografische zuidpool voedsel- en brandstofdepots uitzetten. Op 3 januari 1958 bereikt hij 90° zuiderbreedte. Daar moet hij nog zestien dagen wachten op Fuchs. Op 1 maart 1958 gaat Vivian Fuchs de geschiedenis in als de man die als eerste het continent volledig heeft overgestoken. In 99 dagen heeft hij 3472 kilometer afgelegd.

De tweede volledige oversteek van het Antarctische continent gebeurt in 1981. Deze keer krijgen de avonturiers geen hulp van buitenaf. Met sneeuwscooters overbruggen Ranulph Fiennes, Charles Burton en Oliver Shepard in 67 dagen de afstand tussen de Zuid-Afrikaanse Sanae-basis en de Scott-basis aan de Rosszee.

De avonturiers nemen steeds meer risico's. De Franse arts Jean-Louis Etienne maakt in 1989-1990 de langste reis ooit in Antarctica. Samen met de Amerikaan Will Steger, de Brit Geoff Somers, de Rus Victor Boyarsky, de Chinese glacioloog Qin Dahe en de Japanse hondenopziener Keizo Funatstu. Inderdaad, een hondenopziener, want het zestal maakt geen gebruik van gemotoriseerde voertuigen, maar reist volgens de goede oude pooltraditie met hond en slee. Ze krijgen wel bevoorrading uit de lucht.

Met deze reis wil Etienne de wereld bewust maken van de milieuproblemen in Antarctica. De 6400 kilometer lange tocht (van het Larsen-ijsplateau, via de geografische zuidpool en de Vostok-basis, naar het Russische Mirny-station) duurt 213 dagen.

In dezelfde periode steken de Zuid-Tiroler Reinhold Messner en de Duitser Arved Fuchs het continent over (van het Ronne-ijsplateau tot de Rosszee). Zij zijn de eersten die de oversteek te voet (beter gezegd per ski) afleggen. Het duo maakt hierbij gebruik van zeilen en legt de 2400 kilometer in 92 dagen af.

In 1992 vertrekken de Britten Ranulph Fiennes en Michael Stroud vanop het Filchner-ijsplateau om het continent te voet en zonder enige bevoorrading van buitenaf over te steken. Na 95 dagen en 2380 kilometer zijn ze de eersten die de Antarctische landmassa zonder ondersteuning over hebben gestoken. Het is de bedoeling om ook nog de Ross Ice Shelf over te steken, maar totaal uitgeput moeten ze hun avontuur beëindigen. Op 12 februari 1993 pikt een vliegtuig hen op.

De Noor Erlin Kagge wordt in januari 1993 de eerste die alleen, op skilatten en volledig onafhankelijk de geografische zuidpool bereikte. Bovendien doet hij dat in een recordtijd: voor de 1400 kilometer heeft hij precies vijftig dagen nodig.

Een andere Noor, Børge Ousland, probeert in 1995 in zijn eentje te voet en zonder bevoorrading het continent (van Berkner Island tot de Rosszee) over te steken. Door bevriezingen mislukt zijn poging. Een jaar later lukt het dan toch. Op 64 dagen tijd legt hij 2845 kilometer af, een prestatie die niet snel zal verbeterd worden.

Op 4 november 1997 verlaten de Belgen Alain Hubert en Dixie Dansercoer de voormalige Koning Boudewijnbasis om de langste niet-ondersteunde oversteek van Antarctica op hun naam te schrijven. Nauwelijks 29 dagen onderweg begeeft een van de twee sledes het, waardoor ze toch bevoorraad moeten worden. Op 10 februari 1998 bereiken de twee Belgen de Amerikaanse wetenschappelijke basis McMurdo. Met behulp van zeilen hebben ze in 99 dagen 3924 kilometer afgelegd. Met deze prestatie herdenken ze de honderste verjaardag van de Belgica-expeditie van Adrien de Gerlache.

De Nederlanders Marc Cornelissen en Wilco van Rooijen bereiken op 28 december 2000 de geografische zuidpool. 18 dagen later, op 16 januari 2001, staan ze al terug in Patriot Hills. In 70 dagen hebben ze te voet en zonder bevoorrading 2300 kilometer afgelegd.

De Belgen Dixie Dansercoer en Sam Deltour legden in de Antarctische zomer van 2011-2012 in 74 dagen 5013 kilometer af zonder hulp van buitenaf en op eigen kracht, zonder gemotoriseerd vervoer. Dit is een wereldrecord. Het duo maakte veelvuldig gebruik van kites.

Terug naar overzicht expedities |