Deel
1: Op expeditie naar Antarctica... zonder radio (2004-2005)
(Magda de Ronne en Willy Dellaert)
1. Hoe het allemaal begon
Begin vorig jaar sloeg “de vlam in de pijp”
toen we in januari 2004 een postkaart ontvingen van een
vroegere Franstalige Zwitserse reisvriend die we ontmoet
hadden op het Paaseiland (Easter Island). Toentertijd hadden
we de moeite gedaan om onze zendapparatuur mee te nemen
op onze trip doorheen Polynesië met de Cookeilanden
(roepnaam ZK1AXA), Frans-Polynesië (roepnaam FO0DEL)
en Easter Island (roepnaam CE0Y/ON5AX). Ferdy Pittet, zo
heet de man, had aan ons blijkbaar teruggedacht tijdens
zijn bootreis met de World Discoverer naar Antarctica.
In bijna lyrische bewoordingen berichtte hij over deze trip
naar het zevende continent. Wij associeerden eenzelfde bootreis
natuurlijk onmiddellijk met “Ham-radio” aan
boord en hadden geen maanden nodig om te beslissen tot een
identieke reis gedurende de eerstvolgende Antarctische zomer
eind 2004, begin 2005. We besloten te boeken. Zes maanden
later volgde de eerste ontnuchtering. We kregen van het
reisbureau in Duitsland bericht dat de rederij Society Cruises
in financiële problemen verkeerde en dat de World
Discoverer aan de ketting was gelegd in Alaska. Maar
onze reisagent deed de moeite om een oplossing te vinden
voor een aantal klanten die op hetzelfde schip geboekt hadden.
De MS Bremen
in het ijs
Uiteindelijk kwam Frau Eilts met een goed alternatief,
een praktisch identieke bootreis met het schip Bremen
van de Hapag-Lloyd-lijn uit Hamburg. Een hoofdzakelijk Amerikaans
reisgezelschap zou een Duits alternatief worden, voor de
rest waren traject, vertrekdata en de prijzen vergelijkbaar.
Het zou dus tijd worden onze kennis Duits wat op te frissen.
2. De tweede ontnuchtering
“Ham-radio” vanuit Antarctica heeft ons altijd
geïnteresseerd. Contacten met radioamateurs vanuit
Antarctische gebieden hebben altijd een voetje voor op anderen.
Zo leerden wij destijds Dominik Weiel (DL5EBE) kennen, die
destijds gewerkt heeft op de Duitse Antarctica-basis Neumeyer
onder de roepnaam DP0ICE, een wel zeer toepasselijke call
voor een station dat uitkomt vanaf het eeuwige ijs. Dominik
weet letterlijk “alles” over “Ham-radio”
vanuit Antarctica. Ook Mike Gloifield (GM0CHQ) behoort tot
onze betere buitenlandse kennissenkring. Ofschoon we elkaar
nooit “live” ontmoet hadden, onderhielden we
regelmatig contacten via de radio in telegrafie. Mike is
communications officer op de James Clark Ross,
een schip van de Britisch Antarctic Survey dat gedurende
de zomer pendelt tussen de verschillende Britse basissen
ten zuiden van de Falkandeilanden. Aan boord zijn meestal
een aantal wetenschappers, maar het schip staat ook in voor
de bevoorrading van de verschillende plaatsen die het op
z’n route aandoet. Mike is tijdens zijn vrije tijd
aan boord van het schip regelmatig actief met roepnaam VP8CMH/MM.
We spraken met Dominik over onze plannen en hij wist ons
te vertellen dat er vroeger nog een radioamateur aan boord
van de Bremen actief is geweest, doch deze was
wel geen passagier maar lid van een team dat wetenschappelijke
lezingen aan boord gaf.
Dominik raadde ons aan te schrijven naar de rederij en
toelating te vragen om een kleine radiozender te mogen gebruiken.
Toevallig zagen we kort nadat onze brief naar Hamburg verstuurd
was een documentaire op tv-zender ARTE over een natuurverschijnsel
dat zich blijkbaar vooral in de zuidelijke oceanen voordoet
en waarbij tijdens zware stormen zich soms reuzengolven
vormen van rond de 30 meter hoog. In 2001 was de Bremen,
de boot waar wij nu op geboekt waren, op weg van South Georgia
naar Rio in een zware storm terechtgekomen en had daar een
golf van 29 meter te verwerken gekregen waarbij de volledige
brug weggeslagen werd en de motoren tijdelijk uitvielen
zodat het schip een tijdlang stuurloos ronddreef. Noodgedwongen
werd toen nadien Buenos Aires aangedaan om daar voor lange
tijd in herstelling te gaan. Het toppunt van al was, dat
deze ramp zich voordeed op de laatste reis voor de pensionering
van de legendarische kapitein Heinz Aye. Kort nadat we dit
wedervaren op tv hadden gezien, kwam het ontnuchterende
antwoord uit Duitsland. De rederij en de huidige kapitein
konden niet toestaan dat tijdens de soms moeilijke navigatie
tussen de verschillende eilanden in Antarctisch gebied er
storingen zouden ontstaan door externe factoren zijnde een
kortegolfradio van een stel radioamateurs aan boord. Alhoewel
deze argumenten weinig steekhoudend zijn, konden we er niets
tegen inbrengen. Zat het vroeger wedervaren van de Bremen
er voor iets tussen? We zullen het nooit te weten komen
maar onze zo mooie plannen lagen in het water.
3. Een nieuw alternatief
We bespraken de toestand uitvoerig met Dominik. Ons eerste
idee was een draagbare radio mee te nemen en deze te gebruiken
tijdens de geplande uitstappen aan land. Dit konden noch
de kapitein, noch de rederij ons verbieden. Vermits het
schip de Falklands aandeed waren wij vastbesloten om daar
een toelating (licentie) af te halen zodat we “legaal”
uit konden komen. Dominik praatte het idee van een draagbare
radio snel uit ons hoofd omdat, als je van op Antarctica
met redelijk succes wil uitkomen, je voldoende vermogen
nodig hebt en een antenne die een paar klassen beter is
dan een draagbare verticale antenne. Hij kwam met een beter
idee, namelijk cruiseboten bezoeken regelmatig wetenschappelijke
basissen waar vaak radioamateurs aanwezig zijn en waarom
zouden we niet proberen Willy hun station te laten gebruiken
om actief te ze zijn? Hij was bereid hiervoor al z’n
connecties aan te wenden en de nodige contacten te leggen.
Eigenlijk was het een heel redelijk idee, en we begonnen
te zoeken in onze bak met “QSL”-kaarten en te
vergelijken met de reisplannen van de Bremen. En
inderdaad… er waren een aantal mogelijkheden om radioamateurs
te bezoeken. Het zou dus een expeditie worden… zonder
radio mee te nemen.
Op bezoek bij de Radio club Ushuaia
De meeste Antarcticareizen vertrekken vanuit Ushuaïa
in Vuurland (Zuid-Argentinië). Dit zou ook het geval
zijn met de Bremen. Tierra del Fuego, zoals het zo mooi
klinkt in het Spaans, is ook een interessante plaats om
in de lucht te komen als radioamateur. Vroeger hebben wij
dat reeds gedaan vanuit het Chileense deel van Vuurland
met roepnaam CE8/ON5AX, waarom het nu niet proberen vanuit
het Argentijnse gedeelte? We namen dus contact op met de
Radio Club Ushuaia die wij vroeger reeds gecontacteerd hadden
tijdens hun kleine expeditie naar Redondo Island dat gelegen
is in het gekende Beagle-kanaal en wiens QSL-kaart (LU8XW/X)
we in ons bezit hadden. Binnen de 24 uur hadden we al antwoord
en men liet ons weten dat wij hartelijk welkom waren en
we het station van de club mochten gebruiken. Dat zou een
eerste meevaller worden.
Willy ON5AX, Pablo
LU6XV en Pupi LU6XP
Op zondagmorgen 19 december worden we persoonlijk opgehaald
door Pablo d’Áugero (LU6XV), de secretaris
van de Radio Club Ushuaia. Hij rijdt ons naar het Club station
LU8XW waar het ganse bestuur ons opwacht om kennis te maken
met een radioamateur uit het verre België. Deze mensen
zijn echt heel vriendelijk en doen alles om het ons naar
wens te maken. Er worden QSL-kaarten uitgewisseld, ettelijke
foto’s gemaakt en Magda en ikzelf mogen beiden het
“gulden boek” van de club tekenen. En…
het station mag er zijn.
Willy ON5AX achter
de microfoon bij LU8XW
Een TS870 Kenwood-transceiver met Kenwood-Linear-Amplifier
en een formidabel antennepark staan garant voor een immens
succes (pile-ups) van zodra LU8XW in de lucht komt. Willy
krijgt de gelegenheid enkele uren naar hartelust het station
in telefonie te bedienen en contacteert op 21 MHz meer dan
100 stations uit 25 verschillende landen met de clubcall
LU8XW waaronder de volgende stations uit de Benelux: ON4CHN,
ON7TL, LX2CL, ON4WIY, ON5FP ON5AZ, ON7BJ,ON4CMT, ON4CEQ
en PC1A. Ook DL5EBE Dominik, de man die ons verderop nog
veel zou helpen, contacteert hij zonder problemen.
Op visite bij VP8CMH/MM
Aan boord van de Bremen zijn er e-mailfaciliteiten
voor de passagiers. We wisten reeds van tevoren van Mike
Gloifield dat de James Clark Ross van 20 tot 23
december 2004 in Port Stanley op de Falklands zou liggen
en de Bremen daar de morgen van de laatste dag
eveneens zou toekomen. Met een beetje geluk konden we elkaar
daar ontmoeten
Een schitterend schip,
de James Clark Ross
Op 23 december om 7 uur ’s morgens legt de Bremen
inderdaad aan bij de FIPASS-kade in Port Stanley en ankert
er, ongelooflijk maar waar, vlak naast de James Clark
Ross die we reeds van verre en van op foto’s
van internet herkennen. We haasten ons, direct nadat het
schip door de autoriteiten is vrijgegeven, naar de James
Clark Ross waar we door Mike (GM0MCQ) worden opgewacht.
Mike blijkt een heel sympathieke, praatgrage Schot te zijn
en vergast ons op een grondige rondleiding van de machinekamer
tot en met de brug.
Het heiligdom van Mike
VP8CMH, de radiokamer
Ook de radiokamer, de plaats van waaruit Mike actief is,
krijgt natuurlijk de nodige aandacht. Er worden foto’s
gemaakt aan beide zijden. Achteraf blijkt dat Mike de vermelding
van ons bezoek met foto gepubliceerd heeft op zijn website
en deze te zien was gedurende de ganse kerst- en nieuwjaarsperiode
2004/2005. (bedankt voor de info, Tony, ON4CEQ). Aan boord
leren we ook Lars (DL9LB) kennen die als wetenschapper met
de James Clark Ross op weg is naar South Georgia
waar hij tot midden februari 2005 in SSB actief zal zijn
als VP8DIF.
Port Stanley blijkt een keurig Brits stadje te zijn waar
heel wat te zien is en waar natuurlijk links wordt gereden.
Veel toeristen vinden de weg naar het postkantoor waar men
op het filatelistisch bureau de gekende postzegels van de
Britse Antarctische gebieden kan kopen. Ook wij gaan dezelfde
kant uit maar dan niet alleen om postzegels te kopen maar
ook een zendvergunning voor Willy op te halen voor de Britse
Antarctische gebieden. Er wordt de roepnaam VP8DII toegekend.
Op Willy’s vraag hoelang hij deze roepnaam mag behouden
is het antwoord van de dame aan de balie heel kort: “Je
leven lang”. Een mooi souvenir voor een radioamateur.
4. Antarctica, here we comes…
Een bootreis doorheen de Antarctische gebieden is, zelfs
bij minder goed weer, een belevenis van eerste orde. Onder
een stralende zomerzon en met een temperatuur van rond de
5 graden Celsius bezochten we South Georgia, een werkelijk
schitterend eiland. De dagelijkse uitstappen in Zodiac-rubberboten
brachten ons naar plaatsen met onbeschrijfelijk natuurschoon
en een boeiende historie. Heel het traject westwaarts vanaf
dit eiland tot en met Elephant-eiland in de South Shetlands
stonden in het teken van de beroemde Engelse Antarctica
ontdekkingsreiziger Ernest
Shackleton die hier de meest dramatische uren van zijn
leven doorgebracht heeft en er ook begraven ligt.
Op onze reis doorheen Antarctica stonden ook enkele bezoeken
aan wetenschappelijke basissen op het programma. Als radioamateurs
kenden wij natuurlijk al die plaatsen uit ons hoofd en zodra
we wisten dat we van plan waren de Argentijnse basis Orcadas
(South Orkneys) en nadien de Oekraïense basis Vernadzky
op Galindez Island (Antarctica) te bezoeken was “het
hek helemaal van de dam”. Toeval wou ook nog dat Willy
Paul (EM1HO) nog kort voor ons vertrek gecontacteerd had
en z’n QSL gekregen had via zijn Italiaanse manager.
We mailden Dominik onmiddellijk vanaf de Bremen
en hij bevestigde ons dat hij voor een introductie zou zorgen
bij de bevoegde autoriteiten. We moesten verder bericht
afwachten. De spanning steeg.
Minder dan 12 uur later is er antwoord. Via Dominik heeft
Willy van de Argentijnse militaire commandant van de basis
Orcadas toelating gekregen om het amateur-station LU1ZA
te activeren. Na twee dagen volle zee bij windkracht 7 komt
de Bremen aan op de South Orkneys. De archipel
ziet er bergachtig, donker en onherbergzaam uit. Overal
sneeuw en ijs. De rode behuizing van de basis steekt fel
af tegen de achtergrond. De scheepsleiding neemt contact
op met de basis en krijgt te horen dat er twee speciale
gasten verwacht worden. Dominik heeft blijkbaar heel goede
contacten.
Orcadas Base op South
Orkneys
Na een heel ruwe landing en een pak zeewater over onze
kleren worden we inderdaad afgezonderd van de overige passagiers.
Wij worden verwelkomd door Dr Martin Diaz, medicus en tweede
in bevel van de basis en tevens radioamateur (LU3DZ). Martin
spreekt perfect Engels en brengt ons naar kapitein Lescano,
bevelhebber van Orcadas en een hele vriendelijke man. De
sfeer is heel ontspannen. We krijgen een rondleiding en
bezoeken de vroegere gebouwen die nu als een klein museum
zijn ingericht. Orcadas dateert uit 1904 en is de oudste
wetenschappelijke basis van heel Antarctica. In de oude
museum “Radio-room” ontdekken we nog enkele
voor ons gekende oude Collins transceivers KWM-2 die er
nog heel behoorlijk uitzien.
Orcadas, 100 jaar Argentijnse
aanwezigheid
Nadien worden we toevertrouwd aan Adrien, de telecom-man
van de basis. Hij laat ons al zijn apparatuur zien en schakelt
een ICOM transceiver in. Willy overloopt de 21 Mhz band
naar de frequentie van afspraak, 21260 kHz, en doet een
algemene oproep. Echter niets dan ruis te horen. Dan maar
een oproep op 14.290kHz. Evenmin geluk. Adrien stelt voor
te af te stemmen op een van die populaire Zuid-Amerikaanse
radioamateur netten, en het is direct “bingo”.
Willy ON5AX, Magda
ON3AX en Adrien
LU1ZA is blijkbaar een magische roepnaam. Ogenblikkelijk
roepen tientallen Spaanssprekende stations uit Argentinië
ons op. Willy voelt zich onmiddellijk in z’n sas.
De ene verbinding volgt na het andere. Onze tijd is echter
beperkt, want de Bremen gaat vertrekken. Als souvenir neemt
de officiële hoffotograaf van de Bremen nog
een laatste foto van de ganse Orcadas-crew, inclusief kapitein
Lescano en onszelf. Een mooier souvenir kunnen we ons nauwelijks
voorstellen.
LU1ZA 'on the air'
Aan boord van de Bremen waren we “in goeden
doen” geraakt met Dr Rainer Kokula de scheepsarts.
Hij bevestigde ons het verhaal dat we op ARTE hadden gezien
en die hij zelf had meegemaakt. Alle 150 passagiers hebben
dagenlang en zonder warm eten in de scheepslounge (de zogenaamde
“Club”) gekampeerd.
Onze cruise gaat verder zuidelijk langsheen de South Shetlands.
We varen de indrukwekkende krater van Deception Island binnen.
Dan gaat het richting Antarctisch schiereiland. We passeren
de eilanden Anvers, Brabant en Liege die hun naam kregen
van Adrien
de Gerlache. Volledig met sneeuw en ijs bedekt, onherbergzaam
maar schitterend in de late namiddagzon. De Bremen
maakt een stop op de vroegere Engelse basis Port Lockroy.
Port Lockroy, Britse
historische base uit 1944
We wisten van Mike dat de James Clark Ross een
maand voordien een nieuw museum had geopend van deze historisch
Engelse nederzetting uit 1944 die toen “Base A”
werd genoemd. We bevinden ons nu op door Groot-Brittannië
geclaimde bodem en als nieuwbakken “VP8DII”
interesseert Willy zich vooral voor de vroegere “Radio-room”
die nog in werkende staat is.
Radiokamer van Port
Lockroy
Na deze interessante stop doorkruist de Bremen
het beroemde smalle Lemaire Channel op weg naar Vernadzky
de meest zuidelijke basis die bezocht zal worden. We bereiden
ons al voor opeen ontmoeting met Paul Budanow (EM1HO) tot
het bericht komt dat Galindez onbereikbaar is voor de buitenwereld
door het pakijs. Dit blijkt geen fabeltje want andere boten
voor en na hebben tevergeefs getracht deze zeer interessante
plaats te bereiken.
Lemaire Channel vanaf
Peterman Island
Alhoewel deze “expeditie… zonder radio”
wat in mineur eindigt zijn we uiteindelijk meer dan tevreden
over onze belevenissen, die dankzij de hulp en de inzet
van andere collega-radioamateurs een hoogtepunt vormden
in deze onvergetelijke trip naar het “Verste Zuiden”.
Helemaal op het einde van deze bootreis kwamen we te weten
via de expeditieleider dat er zich nog een tweede radioamateur
aan boord bevond. Het bleken Michael (DL3KMB) en zijn vrouw
Hildegarde te zijn die absoluut niet op de hoogte waren
van onze belevenissen als radioamateur gedurende deze reis.
Omdat we professioneel in dezelfde zakelijke interessesfeer
vertoeven zijn we toch nog goede vrienden geworden.
Een van de aankondigingen in meerdere DX-bulletins van
onze landing op Laurie Island (South Orkneys) door Dominik
Weiel DL5EBE:
Inleiding
Deel 2: Op expeditie
naar Antarctica... dit keer met radio (2005-2006)...
Terug
naar overzicht reisverhalen
|
