Met een oppervlakte van 14,2 miljoen vierkante kilometer is Antarctica het vijfde grootste continent van de wereld. Het meest zuidelijk gelegen continent is drie keer zo groot als Europa. Antarctica vertegenwoordigt tien procent van het land op onze planeet. Het is het hoogste continent. Het ligt gemiddeld 2250 meter boven de zeespiegel. Het hoogste punt is het Vinson Massif (4897 meter) dat deel uitmaakt van de Ellsworth Mountains.

Als je het continent op een kaart bekijkt, heeft Antarctica iets weg van een olifantenkop. De slurf, het schiereiland, wijst naar Zuid-Amerika. De kop bestaat uit twee delen: Oost-Antarctica, ook wel Groot-Antarctica genoemd en West-Antarctica of Klein-Antarctica, van elkaar gescheiden door een bergketen, de Transantarctic Mountains. Oost-Antarctica bestaat uit een hoog plateau dat overdekt is met ijs. West-Antarctica is een archipel van bergachtige eilanden, ook weer overdekt met een ijskap.

Het Transantarctisch Gebergte is een van de grootste bergketens ter wereld. De bergketen strekt zich over een afstand van 4800 kilometer uit van Victoria Land langs de Rosszee tot Coats Land aan de Weddellzee. In Oost-Antarctica ligt het Gamburtsev-gebergte dat ongeveer 1200 kilometer lang en 3000 meter hoog is. Maar om de top van het gebergte te bereiken, moet je eerst 600 meter ijs wegschrapen. Want van het continent is niet veel te zien. Groot- en Klein-Antarctica worden elk bedekt door een gigantische ijskap die gemiddeld 2300 meter dik is.

In Antarctica zijn heel wat vulkanen te vinden. De bekendste nog actieve vulkaan is Mount Erebus op Ross Island. Verder zijn er nog vulkanen in Ellsworth Land, Marie Byrd Land en op de kusten van het schiereiland. Ook op nogal wat peri-antarctische eilanden, vooral die tot de Scotia Arc behoren, staan vuurspuwende bergen.

Mount Erebus (foto: Nick Powell / National Science Foundation)

Antarctica wordt omgeven door drie oceanen: de Grote, de Atlantische en de Indische Oceaan. Het water rond Antarctica wordt meestal de zuidelijke oceanen genoemd. Tussen grosso modo 50° en 60° zuiderbreedte ligt de Antarctische Convergentie, een gordel water van ongeveer 40 kilometer breed waar de koude, noordwaarts gerichte stromingen onder de warmere, circulerende stromingen zinken. De Antarctische Convergentie vormt de natuurlijke begrenzing van het zuidpoolgebied.