Keizerspinguïn
Wetenschappelijke naam: Aptenodytes forsteri
Aantal: minstens 500.000
Beschermingsstatus: Gevoelig (IUCN, 2012)
Waar te vinden: Keizerspinguïns leven voor zover bekend in een veertigtal kolonies ten zuiden van 65 zuiderbreedte. Er zijn drie regionale populaties: in Oost-Antarctica, in het Rosszeegebied en in het Weddelzeegebied. Hun hele leven lang blijven ze op het pakijs en ze broeden er zelfs tijdens de barkoude winter.
Lengte: 1 - 1,3 m
Gewicht: 20 tot 41 kg
Uiterlijke kenmerken: De keizerspinguïn is de grootste en zwaarste van alle pinguïnsoorten. Zijn rug en kop zijn zwart en tekenen scherp af tegen de witte buik,de lichtgele borst en de felgele wangen. De kuikens hebben een grijs lichaam en een zwarte kop met een wit masker om de ogen.
Keizerspinguïn (foto: Kris Kuenning
/ National Science Foundation)
Voortplanting: In maart of begin april verzamelen de dieren zich in kolonies en organiseren een balts die 3 tot 5 weken duurt. In mei of begin juni legt het vrouwtje één ei van 460 tot 470 gram zwaar. De eerste 65 dagen zit het mannetje opgezadeld met dat ei. Moeder de vrouw is naar zee vertrokken en laat zich de eerste twee maanden niet meer zien.
De keizerspinguïn legt het ei op zijn poten en bedekt het met een buikplooi. Wanneer het ei uitkomt, is het vrouwtje ook weer van de partij. Ondertussen is het mannetje van honger en ontbering de helft van zijn gewicht verloren. Zodra het kuiken het daglicht ziet, trapt de vader het af om aan zee terug bij te komen, al blijft hij niet zo lang weg als het vrouwtje.
Door de grote afstanden die de ouders moeten afleggen om aan voedsel te geraken, sterft 60 procent van de kuikens van uithongering voor het volwassen is. De eieren werden uitgebroed in de koudste periode van het jaar bij temperaturen van -40° tot -60° Celsius. Het voordeel is dat de kuikens in gunstigere weersomstandigheden (zomer) opgroeien.
Jachtgewoonten: Keizerspinguïns zoeken hun voedsel in open zee of in spleten in het pakijs. Ze kunnen tot 450 meter diepte duiken. Op zoek naar voedsel leggen ze soms 1000 kilometer af.
Voedsel: Keizerspinguïns eten vooral vis, kleine kreeftachtigen en pijlinktvis.
Bedreigingen: Reuzenstormvogels en zuidpooljagers vallen kuikens aan in de kolonies. Ze gaan aan de haal met 7 tot 34 procent van alle kuikens. Zeeluipaarden en orka’s jagen op keizerspinguïns in zee. Op termijn vormt de opwarming van de Aarde een grote bedreiging. In de Rode Lijst van IUCN is de keizerspinguïn in 2012 van de categorie 'Veilig' in die van 'Gevoelig' beland.
Keizerspinguïns (foto: Robyn Waserman
/ National Science Foundation)
Weetjes:
- Keizerspinguïns zijn uitmuntende zwemmers en halen hierbij snelheden tot 3,4 meter per seconde. Keizerspinguïns kunnen tot wel 500 meter diep duiken en gemakkelijk 27 minuten onder water blijven. Meestal blijven ze 2,5 tot 9 minuten onder water.
- Keizerspinguïns kunnen zo lang onder water blijven door hun hartslag aanzienlijk te vertragen. De gebruikelijke zeventig slagen per minuut maken tijdens een duik plaats voor zo’n tien slagen per minuut. Door de lagere hartslag verbruikt de pinguïn minder zuurstof. De spieren worden bovendien gedwongen een beroep te doen op hun eigen voorraadje zuurstof (dat zich bindt aan een spiereiwit).
- Dat de pinguïns zulke goede zwemmers zijn, heeft echter nog meer redenen. Zo beschikken ze over hemoglobine met een uitzonderlijke structuur dat ook bij beperkte hoeveelheden zuurstof blijft functioneren. Bovendien zijn de botten zo gebouwd dat ze geen schade oplopen door verschillen in druk. Ook kunnen de pinguïns tijdens het duiken organen die ze niet echt nodig hebben, uitschakelen.
- Hun lichamen zijn gebouwd om temperaturen tot -10 graden Celsius te doorstaan alvorens ze hun lichaamsenergie moeten aanwenden om het warm te houden.
- Keizerpinguïns dragen een soort onzichtbaar schild van koude lucht dat ervoor zorgt dat ze hun lichaamswarmte niet verliezen. Hierdoor kunnen de dieren overleven in de temperaturen ver onder de nul graden Celsius in Antarctica. Uit infraroodbeelden blijkt dat het grootste gedeelte van hun met dikke veren bedekte lichaam zo'n 4 tot 6 graden Celsius kouder is dan de temperatuur van de lucht. Alleen de ogen van de pinguïns hebben een temperatuur boven nul graden Celsius.
Infraroodbeeld van twee keizerspinguïns waaruit blijkt dat hun lichaam kouder is dan hun omgeving
(foto: Université de Strasbourg and Centre National de la Recherche Scientifique, CNRS)
- Hun wetenschappelijke naam (Aptenodytes forsteri) is een eerbetoon aan de Duitse natuurkundige Johann Reinhold Forster, die met James Cook meevoer op zijn tweede expeditie naar het zuiden.
- Keizerspinguïns zijn zeer ontrouw. Na een jaar gaat 78 procent van de koppels uit elkaar.
- In december 2012 bezocht een Belgisch team een kolonie van zo'n 9000 keizerspinguïns. De kolonie werd in 2009 ontdekt via satellietbeelden, maar werd nog nooit eerder door mensen bezocht. Bekijk de foto's...
- De Franse documentaire La Marche de l'Empereur (March of the Penguins) (2005) laat de harde omstandigheden zien waarin keizerpinguïns hun eieren uitbroeden en hun kuikens grootbrengen. Keizerspinguïns zijn ook te zien in twee reeksen van David Attenborough Life in the Freezer (1993) en Planet Earth (2006). In de animatiefilm Happy Feet (2006) spelen keizerspinguïns een belangrijke rol, met eentje die heel graag danst.
- Volgens de Franse ecologe Stéphanie Jenouvrier sterft de keizerspinguïn nog deze eeuw uit. Door de opwarming van het klimaat smelt het leefgebied van de keizerspinguïn onheilspellend snel. Het uitbroeden van het ei in de Antarctische winter en het grootbrengen van het jong is zo'n delicaat proces dat verstoring van het milieu fatale gevolgen heeft. Jenouvrier zegt dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de keizerspinguïn zich aan een warmere temperatuur op aarde weet aan te passen. De gedragsverandering van de vogel gaat volgens haar veel langzamer dan de snelheid waarmee de opwarming van de aarde zich voltrekt.
Meer info:
|
